ՀՀ ԳԱԱ Հր. Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ (Ընդհանուր և համեմատական լեզվաբանություն)

Հարցեր
  1. Լեզուն որպես լեզվաբանության առարկա: Լեզվի գործառույթները:
  2. Լեզուն որպես համակարգ: Լեզվի ներքին կառուցվածքը: Լեզվի մակարդակները և նրա հիմնական միավորները:
  3. Լեզու և մտածողություն: Ճանաչողական մոտեցումը ժամանակակից լեզվաբանության մեջ:
  4. Լեզվի հասարակական բնույթը: Լեզու և հասարակություն: Լեզու և հաղորդակցություն: Հաղորդակցման նպատակների արտացոլումը լեզվում: Լեզու և մշակույթ: Լեզու և անհատականություն:
  5. Լեզվի զարգացման փուլերը: Լեզվի ծագման խնդիրը: Լեզուների բազմազանության խնդիրը:
  6. Լեզվաբանական գիտակարգեր: Լեզվաբանությունը և հարակից գիտությունները:
  7. Ընդհանուր հնչյունաբանության տեղը լեզվաբանական գիտակարգերում. դրա առարկան և խնդիրները: Լեզվի հնչյունային նկարագրման արտաբերական հիմունքները: Լեզվի հնչյունային նկարագրման ակուստիկ հիմունքները: Համընդհանուր հնչյունային դասակարգումները:
  8. Կարևորագույն հնչութային հասկացությունները և դրանց մեկնաբանումը տարբեր հնչութաբանական դպրոցներում:
  9. Հատույթային հնչյունային միջոցները, դրանց գործառույթները:
  10. Հնչյունային համալիրների տեսակները և դրանց հարաբերությունը: Վերհատույթային հնչյունական միջոցները, դրանց գործառույթները և հնչյունային միավորները:
  11. Խոսքի հնչյունային վերլուծության մեթոդները՝ բաշխումային հասկացություններ, հնչույթային դասեր:
  12. Ձևույթի հասկացությունը: Ձևույթների դասակարգումը: Ձևույթ և բառաձև: Հնչաբառ:
  13. Քերականական իմաստների արտահայտման միջոցները աշխարհի լեզուներում: Քերականական իմաստի և քերականական կարգի հասկացությունները: Քերականական կարգերի ընդհանուր դասակարգումը:
  14. Բառափոխություն և բառակազմություն: Ձև, բառույթ, հարացույց:
  15. Գոյականի հիմնական քերականական կարգերը լեզուներում:
  16. Բայի հիմնական քերականական կարգերը լեզուներում:
  17. Լեզուների ձևաբանական տիպաբանություն (պատմական ակնարկ և արդի խնդիրներ):
  18. Շարահյուսության տեղը լեզվի նկարագրման տեսության մեջ: Շարահյուսություն և ձևաբանություն, շարահյուսություն և իմաստաբանություն (իմաստաբանական շարահյուսություն): Շարահյուսության հիմնական միավորները:
  19. Խոսույթ (կապակցված խոսք):
  20. Պրոպոզիցիայի ստորոգական – փաստարկային կառուցվածքը:
  21. Նախադասության շարահյուսական վերլուծություն:
  22. Ասույթի հաղորդակցական կառուցվածքը:
  23. Նախադասության տիպաբանություն:
  24. Սերող քերականության միավորները: Մինիմալիստական տեսություն:
  25. «Իմաստ» հասկացության տարբեր ըմբռնումները: «Իմաստ» հասկացությունը լեզվական նշանի տարբեր կաղապարներում:
  26. Բառիմաստային մակարդակի համակարգված կառուցվածքը: Բառիմաստային դաշտը և դրա միավորների հարաբերակցությունը:
  27. Իմաստի բաղադրիչային վերլուծություն. ընդհանուր սկզբունքներ, զարգացման փուլեր և կոնկրետ մեթոդների կիրառման օրինակներ:
  28. Ժամանակակից պատկերացումներ աշխարհի լեզուների ծագումնաբանական պատկերացումների մասին: Հիմնական լեզվաընտանիքներ:
  29. Փիջին-կրեոլ լեզուների ծագումը, տարածումը, գործառման հիմնական առանձնահատկությունները:
  30. Լեզվական տարածքի ընդհանուր բնութագիրը. հիմնական ծագումնաբանական խմբեր, լեզուների հիմնական տիպաբանական առանձնահատկությունները:
  31. Պատմահամեմատական լեզվաբանության առարկան, լեզուների «ծագումնաբանական ծառի տեսությունը, ալիքների տեսությունը»: «Նախալեզվի» հասկացությունը: Վերականգնման մեթոդներ (արտաքին և ներքին վերականգնում): Բառային վերականգնում: Լեզվաբանական հնէաբանություն: Լեզվաբանական վերականգնման դերը:
  32. Ստուգաբանության հիմնական խնդիրները: Ստուգաբանական բառարաններ:
  33. Լեզուների ծագումնաբանական դասակարգման սկզբունքները: Ծագումնաբանական դասակարգման ավանդական մեթոդները: Լեզվական ընտանիք, լեզվական միություն:
  34. Պատմահամեմատական լեզվաբանության վիճակագրական մեթոդները:
  35. Պատմահամեմատական լեզվաբանության դերը լեզվաբանության մեջ: Բառային վիճակագրություն և լեզվաժամանակագրություն: Լեզուների հեռավոր ցեղակցության խնդիրը պատմահամեմատական լեզվաբանության մեջ: Վերականգնման և զուգադրականության ավանդական մեթոդների կիրառումը վաղ նախալեզվական իրավիճակներում:
  36. Հնդեվրոպական նախահայրենիք, հնդեվրոպերենի ճյուղավորումը (տարամիտումը): Հնդեվրոպական հիմնական լեզվախմբերի ընդհանուր բնութագիրը:
  37. Հայոց լեզվի համեմատական ուսումնասիրության առաջին փորձերը: Հայերենը որպես հնդեվրոպական լեզու, հայերենի դիրքը հնդեվրոպական լեզուների շրջանում, հայերենի՝ որպես իրանական լեզու լինելու վարկածը. հայերենի հնդեվրոպական առանձին լեզվաճյուղ լինելու տեսությունը (Հ. Հյուբշման): Հայերենի հիմնական և կողմնակի հնդեվրոպական շերտերի վարկածը:
  38. Տիպաբանության առարկան և տեղը: Մասնավոր և ընդհանուր տիպաբանություն: Լեզվական տիպի հասկացությունը: Տիպաբանությունը և ընդհանրույթները: Իմպլիկատիվ ընդհանրույթներ: Ֆրենկվենտալիաներ: Նախատիպերը տիպաբանության մեջ:
  39. Լեզվական կառուցվածքի պատճառաբանվածությունը (նպատակայնությունը): Լեզվական ձևի պատկերանշանայնության սկզբունքը:
  40. Քերականացումը և ապաքերականացումը լեզվի զարգացման ընթացքում:
  41. Տիպաբանության տեսակները՝ ձևաբանական, շարահյուսական, կառուցվածքային, իմաստային, ձևական: Տարաժամանակյա տիպաբանություն:
  42. Լեզվական փոխառությունների ուղղություննեը:
  43. Լեզվի մասին ուսմունքի ծագումը: Լեզվաբանական ավանդույթներ:
  44. Ունիվերսալ (ընդհանրական) քերականություններ:
  45. Պատմահամեմատական լեզվաբանության ձևավորումը: Վ.Ֆոն Հումբոլդտը և տիպաբանության ձևավորումը: Տիպաբանության կազմավորման հիմնական փուլերը:
  46. Հոգեբանական ուղղությունը լեզվաբանության մեջ: Երիտքերականներ և երիտքերականություն:
  47. Կառուցվածքային լեզվաբանության հիմնական ուղղությունները 20-րդ դարում: Ֆունկցիոնալիզմը լեզվաբանության պատմության մեջ:
  48. Լեզվի նկարագրության ձևային մեթոդների զարգացումը լեզվաբանու­թյան պատմության մեջ վաղնջական ժամանակներից մինչև մեր օրերը: